Będzie pomnik upamiętniający cmentarz żydowski w Pile

Na terenie Szkoły Policji od ulicy Konopnickiej ma powstać pomnik upamiętniający XVII-wieczny cmentarz żydowski w Pile. Autorem projektu pomnika, który nawiązuje do gwiazdy Dawida, jest prof. Janusz Marciniak z Poznania. Planowane postawienie pomnika to wiosna 2015 roku.

– W trakcie planowania inwestycji w 2014 roku, która polegała na rozbudowie naszej hali sportowej i boisk sportowych przy tej hali okazało się, że część lokalizacji będzie na byłym cmentarzu żydowskim. W trakcie rozmów z Gminą Żydowską podjęto decyzję, że jest potrzeba upamiętnienia miejsca spoczynku dawnych mieszkańców miasta Piły wyznania żydowskiego. Pomnik ma być widoczny dla mieszkańców od ulicy Konopnickiej – mówi podinspektor Dorota Witkowska z pilskiej Szkoły Policji.

Autor pomnika, Janusz Marciniak stara się, aby pomnik był oszczędny i minimalistyczny w formie, a jednocześnie pełen treści. Najważniejszym elementem przekazu tej treści uczynił napis eksponujący religijny i historyczny charakter pomnika oraz przesłanie etyczne o znaczeniu pamięci. Granitowa płyta ma kształt gwiazdy Dawida i stanowi jednoznaczny symbol narodowościowy. Szary kolor granitu przywodzi na myśl ludzkie prochy. Płyta została umocowana na niewidocznej stalowej konstrukcji, aby stworzyć wrażenie, że gwiazda unosi się nad ziemią. Pomnik jest jak otwarta księga, która zaprasza do czytania. Lekko podniesiony wierzchołek gwiazdy został – zgodnie z tradycją – skierowany na wschód (w stronę Jerozolimy). Na jego gładkiej powierzchni, jak w lustrze, odbija się niebo i drzewa. Pod gwiazdą znajduje się betonowa replika jej cienia. To podstawa pomnika i jednocześnie symboliczna pieczęć pamięci o ludziach pochowanych w tym miejscu oraz podkreślenie trwałości tej pamięci.

Forma pomnika jest adekwatna do szlachetnego gestu pamięci i etycznie pięknej intencji jego fundatorów, którymi są: Szkoła Policji (obecny gospodarz terenu cmentarza) i Gmina Piła. Projekt został zaakceptowany przez naczelnego rabina RP Michaela Schudricha.

Cmentarz żydowski został całkowicie zniszczony przez hitlerowców w latach 1939-40. Obecnie na terenie nekropolii znajduje się Przedszkole nr 5 i hala sportowa Szkoły Policji. Nie ma niestety miejsca po cmentarzu. Jedynie zachwal się fragment ceglanego muru cmentarnego w podwórzu kamienicy przy ul. Konopnickiej 5 i aleja wiązów.

(SE)