Nowe zasady obrotu wyrobami węglowymi – więcej pytań niż odpowiedzi

Opublikowana 13 stycznia 2021 roku nowelizacja ustawy o podatku akcyzowym wprowadziła wiele ważnych zmian w obrocie wyrobami węglowymi, w tym nowe obowiązki dla pośredniczących podmiotów węglowych. Powstanie też Centralny Rejestr Podatników Akcyzowych, który będzie zawierał w sobie dane podmiotów akcyzowych, w tym nowy rejestr PPW.

Nowelizacja ta w mniejszym lub większym stopniu dotknie wszystkie podmioty zajmujące się obrotem węglem kamiennym jak i innymi produktami kwalifikowanymi jako wyroby węglowe w rozumieniu ustawy o podatku akcyzowym. Zmiany w przepisach zaczną obowiązywać już od 1 lutego 2021 roku. W niektórych przypadkach będzie jednak można stosować stare zasady w ramach okresów przejściowych przewidzianych w przepisach.

Wprowadzenie rozróżnienia w warunkach stosowania zwolnień od akcyzy

Przedmiotowa nowelizacja wprowadza odmienne warunki zastosowania zwolnienia od akcyzy w zależności od tego, jaki poziom sprzedaży wyrobów węglowych osiągnął dany sprzedawca w ubiegłym roku kalendarzowym.

W przypadku podmiotów, które w ubiegłym roku dokonały sprzedaży  ponad 30 milionów kilogramów wyrobów węglowych, warunkiem dla zastosowania zwolnienia od akcyzy w odniesieniu do realizowanych przez te podmioty transakcji będzie monitorowanie poszczególnych transakcji w systemie EMCS PL 2.

Natomiast w przypadku dostawców, którzy w ubiegłym roku sprzedali nie więcej niż 30 milionów kilogramów warunkiem zastosowania zwolnienia od akcyzy będzie zasadniczo w dalszym ciągu odebranie stosownego oświadczenia od nabywcy wyrobów węglowych oraz wystawienie faktury zawierającej wymagane dane.

Z jednej strony wprowadzenie takiego rozdziału wydaje się dobrym rozwiązaniem – pozwoli to bowiem na uniknięcie przez najmniejszych przedsiębiorców licznych dodatkowych obowiązków formalnych związanych z koniecznością obsługi systemu EMCS PL 2. Z drugiej jednak strony taki „podwójny” system stosowania zwolnień od akcyzy, z perspektywy nabywców może być nieczytelny – w zależności bowiem od tego, od kogo będą kupować węgiel różny będzie zakres czynności wymaganych od niego przez sprzedawcę – sygnalizuje Łukasz Janiga, Partner w kancelarii Legal Link.

W przypadku dużych podmiotów dla potwierdzenia przeznaczenia węgla do celów zwolnionych od akcyzy wystarczające będzie samo odebranie faktury; podczas gdy w przypadku węgla dostarczanego przez mniejsze przedsiębiorstwa konieczne będzie złożenie pisemnego oświadczenia spełniającego rygorystyczne warunki formalne przewidziane w ustawie.

System EMCS a wyroby węglowe

Kolejną kwestią, która budzi wiele obaw po stronie przedsiębiorców, jest objęcie sprzedaży wyrobów węglowych systemem EMCS PL 2, który to system do tej pory był wykorzystywany głównie do przemieszczania wyrobów objętych procedurą zawieszenia poboru akcyzy oraz w mniejszym stopniu do przemieszczania wyrobów objętych stawką 0 PLN lub zwolnieniem od akcyzy ze względu na przeznaczenie.

Tak więc system ten dotychczas był wykorzystywany do obsługi przemieszczeń różnego rodzaju wyrobów akcyzowych – nie zaś do monitorowania transakcji ich sprzedaży. Tym samym komentowane regulacje wprowadzają całkowicie nową i odrębną funkcję systemu EMCS. Dlatego też nie ma możliwości oparcia się na dotychczasowych rozwiązaniach i doświadczeniach w stosowaniu systemu w odniesieniu do innych wyrobów akcyzowych.

System ten stanowi wielką niewiadomą dla przedsiębiorstw zajmujących się obrotem wyrobami węglowymi jaki i po części również dla organów podatkowych. Przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie wyrobów węglowych nie korzystali zasadniczo z systemu EMCS PL 2 ani z innych usług dostępnych na Platformie Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych – tym samym jest to dla nich całkowicie nowe środowisko, w którym muszą nauczyć się poruszać – zauważa Łukasz Horbacz, Prezes Izby Gospodarczej Sprzedawców Polskiego Węgla.

Dla organów podatkowych będzie to także całkowicie odrębna funkcja systemu EMCS, co również, skutkuje brakiem możliwości bezpośredniego przeniesienia dotychczasowych rozwiązań do monitorowania sprzedaży wyrobów węglowych.

Brak rozporządzenia wykonawczego

Nowe regulacje wchodzą w życie już 1 lutego 2021 r. – przewidziano jednak szereg okresów przejściowych, które mają na celu umożliwienie przygotowania się do nowych wymagań. Na ten moment nie opublikowano jednak rozporządzenia wykonawczego do wprowadzanych regulacji. W kontekście opisanych powyżej wyzwań związanych z objęciem systemem wyrobów węglowych w takiej sytuacji ciężko jest w ogóle mówić o możliwości przygotowania się do nowych regulacji – bez przepisów wykonawczych przedsiębiorcy nie są bowiem w stanie przygotować żadnych rozwiązań, zwłaszcza z perspektywy wprowadzenia wymaganych modyfikacji systemów informatycznych.

Dotychczas opublikowane projekty rozporządzeń zdają się całkowicie pomijać odrębności wynikające z wprowadzonych w ustawie rozwiązań odnoszących się wyłącznie do monitorowania sprzedaży wyrobów węglowych przy pomocy systemu. Tak więc na ten moment przedsiębiorcom ciężko jest wyobrazić sobie, jak nowe rozwiązania mają funkcjonować w praktyce. Niemniej już kilka dni po opublikowaniu w Dzienniku Ustaw nowelizacji akcyzowej, Izba Gospodarcza Sprzedawców Polskiego Węgla ruszyła z cyklem szkoleń dla pośredniczących podmiotów węglowych oraz ich klientów – finalnych nabywców węglowych – wskazuje Łukasz Horbacz.

Nowy Centralny Rejestr Podmiotów Akcyzowych

Przepisy, które zaczną obowiązywać od 1 lutego 2021 roku przewidują także powstanie Centralnego Rejestru Podatników Akcyzowych (CRPA) – będzie to centralny system teleinformatyczny, który będzie zawierał w sobie dane podmiotów akcyzowych, w tym pośredniczących podmiotów węglowych (PPW) oraz pośredniczących podmiotów gazowych (PPG).

W przypadku podmiotów już wcześniej zarejestrowanych na cele podatku akcyzowego, wpis do CRPA nastąpi dopiero z chwilą uzupełnienia zgłoszenia rejestracyjnego. Konieczne będzie zatem sprawdzenie, czy i jakie działania dana firma będzie musiała podjąć w związku z uruchomieniem tego rejestru. Brak uzupełnienia danych w nowym rejestrze może skutkować utratą statusu PPW, co dla firm zajmujących się obrotem wyrobami węglowymi będzie w wielu przypadkach oznaczać konieczność płacenia akcyzy od wyrobów węglowych.

Firmy mają czas do końca czerwca aby dostosować się do nowych obowiązków rejestracyjnych. Niemniej patrząc na ogromną liczbę podmiotów, które muszą w dość krótkim czasie to zrobić, zdecydowanie nie można z tym zwlekać i już w lutym podjąć odpowiednie działania – zwraca uwagę Łukasz Janiga.

Należy zatem podkreślić, że nowe regulacje będą sporym wyzwaniem dla podmiotów zajmujących się obrotem węgla. Koniecznym staje się zatem z jednej strony gruntowne zapoznanie się z nowymi regulacjami oraz bieżące monitorowanie przebiegu prac nad rozporządzeniami wykonawczymi. Ponadto niezbędne będzie również zapoznanie się z samym EMCS oraz platformą PUESC, które stanowią dość skomplikowany system różnych usług elektronicznych.

IGSPW
Fot. biznesalert.pl