Skwer im. Ireny Sendlerowej w Pile

19 listopada w rejonie ulic Konopnickiej, 11 Listopada i Bulwarów Chatellereault odbyła się uroczystość nadania skwerowi iminia Ireny Sendlerowej, wybitnej polskiej działaczki społecznej, która w czasie II wojny światowej, jako kierowniczka referatu dziecięcego Rady Pomocy Żydom „Żegota” przyczyniła się do ocalenia z Holokaustu około 2 500 żydowskich dzieci. Kawaler Orderu Uśmiechu. W uroczystości wzięła udział także córka Ireny Sendlerowej – Janina Zgrzembska, Rzecznik Praw Dziecka – Marek Michalak, władze miasta oraz mieszkańcy Piły, którzy od dziś mogą usiąść również na ławeczce upamiętniającej Irenę Sendlerową.

– Irena Sendlerowa jest Sprawiedliwą Wśród Narodów Świata. Odznaczenie przyznawane jest przez instytut pamięci Yad Vashem -instytucję, która honoruje tych, którzy pomagali w najtrudniejszych czasach ludziom skazanym na zagładę. Czy my w dzisiejszych czasach możemy pomagać bliźnim? Możemy. Możemy dzielić się tym, co mamy – szklanką herbaty czy talerzem zupy. Możemy starać się pomagać sierotom z całego świata. Irena Sendlerowa mówiła, żeby jej nie nazywać bohaterką. Dlatego nie ma pomników wykutych w kamieniu, w skale. Ma natomiast najpiękniejsze pomniki, czyli szkoły, które noszą jej imię. Teraz będzie miała skwer, który widzi i o którym wie – mówiła podczas uroczystości Janina Zgrzembska, córka Ireny Sendlerowej.

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w 10. rocznicę śmierci Ireny Sendlerowej ogłosił rok 2018 Rokiem Ireny Sendlerowej która z największym poświęceniem działała na rzecz ratowania drugiego człowieka.

– Irena Sendlerowa jest drogowskazem, który pokazuje, że trzeba być empatycznym, że trzeba być otwartym na drugiego człowieka. Jak sama mówiła – kiedy człowiek tonie, zawsze należy podać mu rękę. Każdy, kto przysiądzie na tej ławce lub na chwilę się tu zatrzyma, będzie mógł refleksyjnie pomyśleć, czy aby każdemu kto koło mnie tonie, tę rękę podaję. Mam nadzieję, że w roku 2018, który będzie poświęcony Irenie Sendlerowej, takich skwerów, rond, ulic, szkół nazwanych Jej iminiem będzie wiele – dodaje Marek Michalak, Rzecznik Praw Dziecka.

Ta wspaniała niedzielna uroczystość wpisała się w program centralnych obchodów Ogólnopolskiego Dnia Praw Dziecka, które obchodzone są w Pile.

Irena Sendler, z domu Krzyżanowska, urodziła się w 1910 r. w Otwocku; jej ojciec był lekarzem. W czasie okupacji zaangażowała się w konspirację. Pomagała żydowskim współobywatelom, zanim jeszcze powstało getto warszawskie. W 1942 r., gdy utworzono polską organizację podziemną, Radę Pomocy Żydom „Żegota”, została szefową wydziału dziecięcego. Jako pracownica wydziału opieki społecznej zarządu miejskiego w Warszawie, który znajdował się pod nadzorem okupanta, miała przepustkę do getta. Władze niemieckie nie zgodziły się, by opieka społeczna docierała do mieszkających tam Żydów, zezwalano jednak na udzielanie im pomocy medycznej. Przebrana za pielęgniarkę, wraz ze swymi współpracownikami Irena Sendlerowa nosiła tam jedzenie, leki i pieniądze; zorganizowała akcję przemycania dzieci żydowskich z getta. Wyprowadzane z getta dzieci, były umieszczane w polskich rodzinach, sierocińcach i klasztorach. Ich zaszyfrowane nazwiska Sendlerowa zapisywała na paskach bibułki, które wkładała do słoików i zakopywała. Po zakończeniu wojny rozszyfrowany spis trafił do szefa Centralnego Komitetu Żydów w Polsce Adolfa Bermana. Prowadzony przez Sendlerową rejestr uratowanych dzieci pozwolił po zakończeniu wojny na poznanie przez nie własnej tożsamości i odnalezienie bliskich. W 1943 r. została aresztowana przez Niemców. Była przesłuchiwana i torturowana, więziona na Pawiaku; została skazana na śmierć. Uratowała ją „Żegota”, przekupując niemieckich strażników. Do końca wojny ukrywała się pod fałszywym nazwiskiem. W ukryciu pracowała dalej nad ocaleniem żydowskich dzieci. Podczas Powstania Warszawskiego była sanitariuszką. Po wojnie zajmowała się działalnością socjalną.

W 1965 r. została uhonorowana przez izraelski instytut Yad Vashem medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. W 1991 r. otrzymała honorowe obywatelstwo Izraela.

W 2003 r. została odznaczona Orderem Orła Białego. W 2007 r. na wniosek dzieci otrzymała Order Uśmiechu. W 2006 r. prezydent Lech Kaczyński wystąpił z inicjatywą przyznania jej Pokojowej Nagrody Nobla.

Zmarła 12 maja 2008 r., w wieku 98 lat. Do końca życia twierdziła, że mogła zrobić więcej.

Sebastian Daukszewicz