Zwierzęta w lesie

Obgryziona kora, zgryzione pędy wierzchołkowe, ścięte siekaczami czy połamane pod naporem ciała drzewka to efekty żerowania zwierzyny leśnej.    

Koniec maja, to czas, kiedy leśnicy dokonują przeglądu drzewostanów pod kątem szkód spowodowanych przez ssaki. Inwentaryzacja taka pozwala określić wielkość uszkodzonych powierzchni, ustalić miejsca nasilenia szkód oraz zaplanować działania ochronne i zapobiegające powstawaniu uszkodzeń w przyszłości.

Z pojęciem szkody mamy do czynienia wówczas, gdy gospodarujemy jakimś dobrem i ponosimy  dającą się policzyć stratę. I tak jak rolnik ponosi stratę na polu spowodowaną działalnością np. dzików, tak w lesie leśnicy, ponoszą stratę np. na jakości surowca jakim jest drewno.
Na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Pile najwięcej szkód w uprawach i młodnikach wyrządza  zwierzyna płowa – jelenie i sarny. Szkody te polegają na spałowaniu, czyli odzieraniu młodych drzewek z kory, oraz na zgryzaniu młodych pędów drzewek. Szczególnie narażone są na nie tzw. pędy prowadzące, czyli rosnący pionowo główny pęd. Sadzonka po jego stracie hamuje swój rozwój i traci prawidłowy pokrój. Rolę głównego pędu często przejmują pędy boczne, które sprawiają, że powstają krzywizny.
Warto wspomnieć w tym miejscu o działalności bobrów, które swoją obecność w środowisku leśnym zaznaczają bardzo wyraźnie pozyskując materiał drzewny na swoje „inżynierskie” budowle. Bobry są na trzecim miejscu wśród zwierząt powodujących uszkodzenia drzew w pilskich lasach. Bobry to roślinożercy. Zjadają każdą dostępną część rośliny. Wiosną i latem żywią się roślinami zielnymi, zimą – korą i łykiem oraz cienkimi gałązkami krzewów i drzew liściastych. Żółtopomarańczowe, długie siekacze muszą być ścierane ponieważ rosną przez całe życie. Umożliwiają one bobrom ścięcie nawet bardzo grubych drzew.
Oprócz jeleni, saren i bobrów także daniele i łosie powodują uszkodzenia drzew zgryzając korę, młode pędy i łamiąc drzewa, co ułatwia im dostęp do młodych pędów. Dzikom również zdarza się dołożyć leśnikowi zmartwień. Buchtując na uprawach leśnych w poszukiwaniu pokarmu, powodują niejednokrotnie przygniatanie ziemią świeżo posadzonych młodziutkich sadzonek.

Zadziwiające jest także to, że w lasach natknąć się można również na szkody spowodowane przez zające i … żubry.

Wyprowadzenie zdrowych i silnych drzew, zanim wyrosną zwierzynie „spod pyska”, wymaga od leśników wiele pracy i cierpliwości. Dlatego w lesie można czasem spotkać ogrodzenia lub drzewka posmarowane środkiem zabezpieczającym je przed zgryzaniem lub spałowaniem.

Tekst: Andrzej Lalik, Sławomira Łabudzka, Dominika Nadolna
Foto: Andrzej Lalik

zwierzeta_w_lesie1_01

zwierzeta_w_lesie1_04 zwierzeta_w_lesie1_02 zwierzeta_w_lesie1_03