Czołg średni T-55AMS „MERIDA” w zbiorach Pilskiego Muzeum Wojskowego
Dzięki współpracy z Ministerstwem Obrony Narodowej za pośrednictwem Departamentu Wychowania i Promocji Obronności do Pilskiego Muzeum Wojskowego do kolekcji trafił ciekawy eksponat, czołg średni T-55AMS „MERIDA”.
Patrząc na niego można stwierdzić, że czołg to za dużo powiedziane, ktoś powie, że to „złom”, ktoś inny, że to „wrak” dla mnie jest to kawałek historii polskiej myśli technicznej i dlatego warto go zachować. Pozyskany egzemplarz dawno temu został bardzo brutalnie pozbawiony cech bojowych, armatę wycięto razem z mocowaniem, prawe tylne koło napędowe z całym narożnikiem kadłuba. Brakuje również jednej gąsienicy i kilku kół, jednak uważam, że warto było zabezpieczyć to, co pozostało.
Czołgi z rodziny T-55, których mieliśmy w latach 80 ponad 2200 sztuk niestety „wyginęły”, niewiele z nich przetrwało do dnia dzisiejszego. W świadomości społeczeństwa funkcjonuje przekonanie, że czołgów T-55 jest jeszcze w wojsku dużo, niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że już odeszły, trafiły do hut, zostały sprzedane za granicę, ich pozostałości stoją, jako cele na poligonach.
Dla przypomnienia czołg T-55AM przyjęty na uzbrojenie w 1986 roku powstał, jako modernizacja czołgu T-55A, jednak przez zastosowane w nim rozwiązania można, go traktować, jako nowy typ czołgu. Modernizację pancerza opracowano w ZSRR, natomiast w Polsce naukowcy z Wojskowej Akademii Technicznej opracowali System Kierowania Ogniem SKO-1 „MERIDA” przewyższający radziecki odpowiednik, oraz Wykrywacz Promieniowania Laserowego WPL-1 „Bobrawa”, którego w tamtym okresie nie posiadały czołgi modernizowane w ZSRR.
Pozyskany przez nas czołg to wersja AMS saperska, czołgi w tej wersji nie posiadały dodatkowego opancerzenia kadłuba jak wersja AM. Na dodatkowym opancerzeniu wieży widoczne pozostałości numeru taktycznego „X693” oraz znak przynależności państwowej – szachownica.
Ogółem Wojsko Polskie posiadało ok. 560 „Merid” w różnych wersjach z tego ok. 165 to czołgi saperskie, pod koniec lat 90 wycofano „Meridy” ze służby. Do dnia dzisiejszego w naszym kraju zachowało się prawdopodobnie nie więcej niż 10 egzemplarzy czołgów średnich T-55AM i pochodnych.
Czołgi średnie T-55AM i AMS były wykorzystywane w Pile w Centrum Szkolenia Czołgowo Samochodowego (dawniej WOSS) do szkolenia kierowców, specjalistów służby czołgowo – samochodowej.
Czołg w wersji AMS ze zdemontowaną armatą i napisem „SZKOLNY” na dodatkowym opancerzeniu wieży znajdował się w warsztatach szkoły. Prezentowane zdjęcia zrobiłem w roku 2000 lub 2002.
Zainteresowanych tematem czołgów średnich T-55AM odsyłam do książki pod tytułem: „Czołg T-55AM i pochodne (T-55AD-1M, T-55AD-2M, T-55AMS)”, której autorem jest przyjaciel naszego muzeum Krzysztof M. Gaj.
Precyzyjne uzupełnienie brakującego narożnika kadłuba jest bardzo kosztowne, może kiedyś przyjdzie na to czas, najważniejsze, że czołg nie trafi na złom. W najbliższym czasie skupimy się na pozyskaniu kół, gąsienic i brakujących elementów z wyposażenia zewnętrznego charakterystycznego dla czołgów wersji AMS.
Przemysław Olszyński
www.pila.fortyfikacje.pl