Nazwisko to ani jajko, ani kura!

Codziennie posługujemy się… nazwiskami – swoim, kolegów, przyjaciół, partnerów biznesowych, etc. Rzadko, albo wcale nie zastanawiamy się jakie jest pochodzenie konkretnego miana. Nowak, bo Nowak i już. A to najpopularniejsze w Polsce nazwisko po prostu pochodzi od słowa nowy „przybysz”, „nowicjusz”. Kowalski, jako nazwisko szlacheckie pochodzi od nazwy miejscowości, np. Kowale lub Kowalskie. Chociaż Kowalski, noszący niegdyś nazwisko Kowal, powstałe od profesji, którą wykonywał jego przodek, chcąc je uszlachetnić, dodał końcówkę ~ski.

Nazwiska zostały nadane w celu odróżnienia człowieka od człowieka, a tym samym pozbawienia go anonimowości. Mogą powstawać od wykonywanego zawodu, np. Młynarczyk, Krawczyk, itp., czy od miejsca zamieszkania jak Kalisz, Mazurski, Ostródzki. Mogą powstawać od dnia tygodnia, np. Piątek czy Środa. Od imienia ojca (Piotrowicz, Andrzejczak, Marczak), czy wreszcie od cech fizycznych, np. Dęga – czyli szrama, a także Kulawik, wiadomo od czego. Niejedno nazwisko powstało również od cechy charakteru, np. Milczek, Cham, Cnotliwy, Ciołek, Krętacz, Głąb czy Dziki.

Pięknie, w niezwykle humorystyczny sposób „zabawił” się nazwiskami i ich „końską” różnorodnością w opowiadaniu „Końskie nazwisko” Antoni Czechow. Na podstawie tej humoreski widać jak wiele może być odmian nazwisk związanym li tylko z tym poczciwym zwierzęciem.

Jednak to nazwisko powstaje od czegoś konkretnego, a nie np. zawód, miejscowość czy CECHA od nazwiska. W tym wypadku nie ma żadnego dylematu. Bowiem nazwisko, to ani jajko, ani kura. Zatem kto myśli, że jest inaczej, jest co najmniej dyletantem. By nie napisać, że GŁĄBEM!!!

Marek Mostowski