Piła. Wystawa rzeźb Jagielski – zarys

Wystawa rzeźb prof. Jacka Jagielskiego w Galerii Muzeum S. Staszica w Pile. Od 25 maja 2020 roku istnieje możliwość indywidualnego oprowadzania po wystawie, po telefonicznym  uzgodnieniu terminu.

Muzeum Stanisława Staszica
Poniedziałek – piątek godz. 9.00 – 15.30, sobota godz. 10.30 – 15.30
Nr telefonu: 67 213 15 67

Obrazy lekkości, których poszukuję, nie powinny niczym sny odrywać się od rzeczywistości czasu teraźniejszego i przyszłego …
Italo Calvino

Calvino poszukuje obrazów lekkości, które „niweczą każdy ciężar”. Ten aspekt niweczenia, ta znamienna optyka postrzegania świata sytuuje się bardzo blisko intencji sztuki dzisiejszej. Poprzez filtr takiej optyki rzeczy świata uwolnione zostają z ram swojej substancjonalności i przemienione w zjawiska: budowane są często z „lekkich” jakości granicznych, z procesów transgresji, ze styku niepodobnych do siebie jakości (np. kamień i ptasie pióro), wreszcie raczej z napomknięć o rzeczach niż z samych rzeczy. Nadto pojawieniom się różnych wątków często towarzyszą działania niweczące, demontujące ciężar ich znaczenia. Bywa też, że tkanką utworów są stany nieuchwytne, np. wywołane światłem, przezroczystością, odblaskiem, a więc materią skłonną do zmiany zachowań: do przemieszczeń, zaników i ponownych pojawień w innych miejscach i innym czasie.

Wszystko to sprawia, że ontologia tego, co postrzegamy, staje się niejasna: składa się z przypuszczeń, supozycji, przeczuć, ze wzrostu i zaniku niepewnych oczekiwań, z marzeń o bliskości rzeczy, ale także ze zgody na ich nieobecność, lub obecność wątpliwą. W terminach gramatyki angielskiej byłaby to ontologia ufundowana w trybie Subjunctive, z jego „jak gdyby”, wsparta na ruchomych terytoriach i rozstępach między nimi, nieuchwytna, niedecyzyjna, nieosiągalna.

Nieosiągalność jest łagodną postacią nieobecności – tej, która rozczepia jedność bytu i prowadzi ku lekkości. Artyści, świadomi tej przemiany, która dokonuje się w samym rdzeniu kultury, poruszają się na takich właśnie terytoriach, gdzie prawo grawitacji niejako samo powstrzymuje siłę swego władztwa, i gdzie mnożą się bramy otwarć dla bytów nieoczekiwanych.

Takie byty wywołuje swoją sztuką Jacek Jagielski: swoimi pracami przemienia naturę miejsc i rzeczy. Artysta konstruuje utwory z materii prostych w swej oczywistości – kamieni, desek, piór, papieru. Ale wprowadza te elementy w sytuacje „lotne”: obiekty trwają w napięciu, gotowości do ruchu, w naprężeniu, na granicy praw fizyki w sytuacjach nie do końca rozpoznawalnych.

Alicja Kępińska
fragment tekstu z publikacji „Sztuka w kulturze płynności”, Galeria Miejska Arsenał, Poznań, 2003

Jacek Jagielski – teksty autorskie

PRZEJŚCIE

Rzeźba dotyka problemów związanych z naszą egzystencją, tych pojawiających się już od samego początku, po nieuchronny i nieubłagany kres. Pomiędzy tymi skrajnościami dokonuje się wszystko to, co jest związane z bogactwem naszego życia, z poznaniem, doświadczaniem i przemijaniem. Rzeźba jest jak droga, pomost, kładka czy przejście, odwołuje się do kolejnych etapów naszego istnienia, gdzie często w jednej chwili pojawia się niespotykany do tej pory wątek lub otwiera się nieznany rozdział naszego życia i oczekiwania. Przeplatają sie tu wspomnienia i klisze z lat minionych, często osobistych, zaczerpnięte z prywatnego zacisza domowego, a także te o charakterze oficjalnym, zawodowym często zabarwione odmiennymi uczuciami. Te światy mieszają się tu, a kołyska, dziecięca „bujawka”, konik na biegunach, ławka, fotel bujany czy nawet katafalk, splatają się w jedną różnorodną całość, mieniącą się odmiennymi barwami emocji i nastrojów. Całość natomiast przywołuje minione epizody, rodzi skojarzenia oraz skłania do refleksji.

KLEPSYDRA

Rzeźba z jednej strony intryguje nas swoją statyką, natomiast z drugiej jest mobilem oczekującym na interpersonalną z nim relację. Ten stan oczekiwania intryguje nas oraz posiada wyczuwalną i potencjalną energię. Wraz z jej uruchomieniem zostaje przywołany ruch a także zmienność trwania oraz pojęcie czasu z naszym w nim uczestnictwem i przemijaniem. „Klepsydra” w swoisty sposób odmierza czas. Ścierają się tu przeciwstawne napięcia, wzajemnie stymulując się i uzupełniając. Antagonistyczne siły w postaci kamienia, symbolizującego twardość i ciężar oraz pióra, odnoszące się do lekkości lotu i swobody myśli, wzajemnie i nierozerwalnie współistnieją. Pióra wirują w powietrzu, hamują i spowalniają opadanie kamienia a jednocześnie ciężar kamienia uruchamia je. Ponownie zaczynają one żyć w przestrzeni zgodnie ze swoim pierwotnym przeznaczeniem. Całość ukazuje nieuchronność „przelotu”, odwołuje się do naszego istnienia w nieubłaganym, toczącym i dokonującym się życiu. Jednocześnie odmierza chwilę i zwraca uwagę na jej wyjątkowość i niepowtarzalność. Praca posiada też aspekt pozytywnego jak u mitycznego Ikara uniesienia i zachwytu nad fenomenem życia oraz wiarę w siłę i determinację natury człowieka.

REKONESANS

Praca odwołuje się do ludzkiego poszukiwania oraz do indywidualnych, życiowych wyborów włącznie z naszymi oczekiwaniami i ideami. Podkreśla ich wieloaspektowy wymiar oraz to, że jak w kole fortuny – symbolu losu, zmienności i przeznaczenia , w każdej chwili wszystko może ulec zmianie, co do której nigdy nie mamy pewności czy jest ona korzystna czy nie. Obrany przez nas kierunek, może okazać się odmienny a także sprzeczny do wszystkich tych z którymi się dotąd spotkaliśmy. Być może, jednak jest on tym, który na nas czeka jako ten jedyny, słuszny, niepowtarzalny, wyjątkowy i własny. Tylko my z naszą determinacją, podyktowaną wiedzą, doświadczeniem oraz intuicją, decydujemy o wyborze tego jedynego wektora. Obrany kierunek to często fascynacja nowymi zamierzeniami, spełnienie ukrytych pragnień czy podążanie za głosem wyobraźni w urzeczywistnianiu celów jakie sobie sami wytyczamy. Związane jest to z naszą chęcią poznania nieznanego, spotkania się z tajemnicą a także z odkrycia samego siebie i roli jakiej przyszło odegrać nam w życiu.

Muzeum S. Staszica w Pile